امروزه ما انسان‌ها در عصر فضا زندگی می‌کنیم. پروژه‌ای به نام اینترنت ماهواره‌ای starlink از شرکت اسپیس ایکس ارائه شده، که هدف آن ایجاد اینترنت برای کل دنیا توسط ماهواره می‌باشد. هدف از گردآوری این پروژه وصل‌کردن تمامی مناطق جهان حتی روستاهای کوچک به اینترنت است. این پروژه در سال ۲۰۱۵، توسعه یک سرویس به نام استارلینک، و در واقع یک اینترنت بسیار ارزان و سریع را اعلام کرد. تمامی مناطق موجود در زمین تحت پوشش اینترنت استارلینک قرار خواهند گرفت.
مدیر ارشد عملیاتی پروژه استارلینک این شرکت، شخصی به نام گوئین شاتول است. به گفته آن سرویس‌های فراهم‌کننده اینترنت با وجود این که در حال پیشرفت هستند، ولی هنوز هم دسترسی به اینترنت برای برخی روستاها ممکن نیست. ناگفته نماند که هنوز هم چگونگی دسترسی مناطق روستایی به اینترنت سریع و ارزان به وسیله استارلینک و اسپیس‌ایکس مبهم است. در ادامه با ما همراه باشید تا هر آنچه راجب پروژه اینترنت استارلینک می‌دانیم در اختیار شما قرار دهیم.
اینترنت ماهواره ای (Starlink) چیست؟
پروژه اینترنت ماهواره‌ای starlink در شرکت Space X فقط به اینترنت ماهواره‌ای محدود نشده، و در حال بررسی بر روی ماهواره‌های مداری از سال ۲۰۱۵ می‌باشد. این شرکت در سال ۲۰۱۸ نیز اولین ماهواره خود را به فضا پرتاب کرد. باید بدانید اینترنتی که ما به صورت روزانه از آن استفاده می‌کنیم با اینترنت ماهواره‌ای بسیار متفاوت است. شرکت اسپیس‌ایکس از بهترین شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی محسوب می‌شود.
بهتر است بدانید که اینترنت، دیگر به جای استفاده از سیم‌کشی‌ها، توسط این شرکت به وسیله سیگنال‌ها کار می‌کند. اتصال اینترنت به وسیله سیگنال‌ها به صورتی است که؛ یک سیگنال از زمین، به ماهواره موجود بر روی مدار در فضا فرستاده می‌شود، و سیگنال به دیش موجود در محل شما بازمی‌گردد. در سال ۲۰۲۰ این شرکت توانست با دریافت مبلغی بیش از ۸۸۵ دلار بودجه از کمیسیون ارتباطات فدرال، در سال ۲۰۲۱ پروژه اینترنت ماهواره‌ای starlink را به سرعت ارتقا دهد.
همان طور که می‌دانید تمامی کسب و کارهای امروزه به اینترنت پر سرعت احتیاج داشته، و وابسته هستند. در حقیقت کیفیت خدمات یک شرکت تحت تاثیر سرعت اینترنت می‌باشد. مدیر عامل و کارآفرین شرکت اسپیس‌ایکس، ایلان ماسک بوده، که شخصی بسیار میلیاردر و معروف است. البته بسیاری از افراد نیز آن را توسط شرکت خودرو‌سازی تسلا می‌شناسند. این شخص فعالیت‌های منحصر به فرد دیگری از جمله ایجاد اینترنت ماهواره‌ای و اکتشافات فضایی نیز انجام داده است، و همان طور که اشاره شد سرمایه‌گذاری جدید آن بر روی پروژه استارلینک می‌باشد.
او می‌خواهد تمامی انسان‌های موجود در زمین به اینترنتی سراسری دسترسی داشته باشند. بیش از ۱۰۰۰ ماهواره طبق تحقیقات انجام‌شده، در ماه ژانویه، به مدار زمین وارد شده، و در ماه ژوئن به ۱۸۰۰ ماهواره رسیده است. جهت دریافت سیگنال و استفاده از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک به دو کیت سخت‌افزاری، که شامل یک دیش ماهواره، و روتر (router) می‌باشد، نیاز است.
سرعت سرویس اینترنت ماهواره‌ای Starlink
در بیشتر موقعیت‌های جغرافیایی و بر اساس اطلاعاتی که در وب سایت استارلینک منتشر شده است، این شرکت سرعت داده اینترنت را 50-150 مگابایت در هر ثانیه و با تاخیر 20-40 میلی ثانیه فراهم کرده است. همان طور که در سایت استارلینک به آن اشاره شده است، هر چه ماهواره‌های بیشتری به مدار پرتاب شوند، به همان اندازه بر روی زمین هم ایستگاه زمینی نصب خواهد شد، که باعث بهبود نرم‌افزار شبکه نیز می‌شود.
سرعت اینترنت ماهواره‌ای Starlink، تا پایان سال ۲۰۲۱ بر اساس توییت‌هایی که ایلان ماسک منتشر کرده، به ۳۰۰ مگابایت در ثانیه رسیده است. فردی که از این اینترنت ماهواره‌ای استفاده کرده است، جان کیم نام دارد. وی اشاره کرده که سرعت دانلود این اینترنت حدودا ۷۸ مگابیت در ثانیه بوده، و تاخیر آن هم میانگینی حدود ۳۶ میلی ثانیه بیان کرده است.
چه چیزهایی بر روی سرعت اینترنت ماهواره‌ای تاثیرگذار است؟
علاوه بر دارابودن مزایای بسیار زیاد اینترنت ماهواره‌ای استارلینک، دارای معایبی نیز می‌باشد. برای مثال احتمالا در شرایط بد آب و هوایی، اینترنت دچار اختلالاتی شود. بهتر است مانعی برای گیرنده یا همان دیش ماهواره‌ای خود قرار دهید، تا در زمان بارش برف و باران این اختلالات به وجود نیاید. البته ناگفته نماند که گیرنده‌ها می‌توانند برف موجود روی خود را ذوب کنند، ولی نمی‌توانند مانع عواملی که دید آن‌ها به ماهواره را مختل می‌کند، شوند.
وزش باد شدید نیز عاملی است که موجب کاهش سرعت اینترنت، و یا حتی قطع آن می‌شود. حضور ماهواره‌ها در جو زمین نیز بر آسمان شب تاثیرگذار هستند. دید ستارگان در شب توسط قرارگرفتن طولانی مدت این ماهواره‌های نورانی دشوار شده، و موجب آلودگی نوری می‌شوند.البته که پروژه استارلینک برای این مشکلات دست روی دست نگذاشته و در حال انجام تحقیقاتی برای حل آن‌ها می‌باشند. از آن جایی که وجود ماهواره‌ها در مدار نباید مانع دید سیاره‌های دیگر و ستاره‌ها شوند، ماهواره‌هایی به صورت آفتاب‌گیر و با پوشش‌های غیر انعکاسی ساخته شدند.
اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران
در هر کجای جهان که باشیم، می‌توانیم از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک استفاده کنیم، و تنها به یک آنتن برای مورد استفاده قراردادن آن نیاز داریم. ناگفته نماند که شرکت SpaceX بارها اعلام کرده است، که بدون اجازه دولت‌ها قصد ارائه‌دادن اینترنت ماهواره‌ای Starlink به مردم را ندارد. همان طور که در بالا گفتیم، رئیس و مدیر عملیاتی شرکت اسپیس ایکس شخصی به نام گویین شاتول می‌باشد. وی اشاره کرده بود که آن‌ها قصد ندارتد قوانین کشورهای مختلف را بشکنند.
این شرکت همواره در حال مذاکره با انواع کشورها و دولت‌ها برای ارائه خدمات خود می‌باشد. بهتر است بدانید که با وجود موفق‌شدن عملیات مذاکره شرکت اسپیس‌ایکس با ایران، باز هم به دلیل تحریم‌های موجود آمریکا، بعید است که به صورت رسمی بتواند در ایران اینترنت خود را ارائه دهد. حال برای برخی افراد این سوال پیش می‌آید که اگر افرادی به صورت غیر قانونی آنتن استارلینک را برای خود به کشور وارد کنند چه می‌شود؟
این آنتن‌ها طوری طراحی شده‌اند،که بنا به ماهیت خود باید برای تنظیم زاویه خودکار، در هنگام راه‌اندازی اولیه دیش از موقعیت دقیق جغرافیایی خود اطلاع داشته باشند، تا بتوانند جهت ارتباط با ماهواره را در بهترین وضعیت مشخص کنند. بنابراین این موضوع به معنی آن است که اگر SpaceX بخواهد، می‌تواند از موقعیت تمامی آنتن‌ها در هر کجای دنیا با خبر شده، و حتی آن‌ها را از کار بندازد.
جالب است بدانید که این ماهواره‌های اینترنتی استارلینک طوری طراحی شده‌اند، که در صورت خروج از برخی کشورها، دیگر سیگنالی را ارسال نمی‌کنند، مثلا برای کشورهای غیرمجاز قطعا این اتفاق رخ خواهد داد. برای مثال قابلیت منهدم‌کردن ماهواره‌های موجود در مدار، در کشورهای چین، روسیه و هند امکان‌پذیر بوده، که شرکت اسپیس‌ایکس هم قصد تنش با هیچ کشوری را ندارد.
فناوری اینترنت ماهواره‌ای استارلینک
جهت متصل‌شدن به این اینترنت‌ها، باید از آنتن‌های مخصوصی به نام آرایه فازی (phased Array Antenna) استفاده کرد. درواقع بسیاری از مردم با باورهای غلط خود فکر می‌کنند که می‌توان از اینترنت‌های ماهواره‌ای مخصوصا استارلینک، مانند دیگر اینترنت‌های گوشی و بدون هیچ گونه تجهیزات خاصی به اینترنت متصل شد. اینترنت استارلینک علاوه بر دیش سمت کاربر، در ماهواره هم برای ارسال و دریافت داده از آنتن‌های آرایه فازی استفاده می‌کنند.
این آنتن‌ها دارای یک ویژگی منحصر به فرد هستند، و آن ویژگی این است که برای ارسال سیگنال‌های خود به چرخیدن فیزیکی نیاز ندارند. در واقع می‌توانند در جهت‌های مختلف و در باند فرکانسی ku و ka، توسط قابلیت برهم‌نهی امواج سیگنال‌ها را ارسال کنند. بنابراین با دارابودن این قابلیت‌ها نیازی به تنظیم آن‌ها به جهت‌های مختلف نمی‌باشد. ایلان ماسک مراحل راه‌اندازی اینترنت ماهواره‌ای استارلینک را به صورت زیر شرح داده است، که ترتیب آن هم مهم نیست.
- آنتن استارلینک را به برق بزنید.
- آنتن استارلینک را به سمت آسمان نگه دارید.
این آنتن دارای یک موتور بوده که در هنگام راه‌اندازی آن، همان بار اول به طور خودکار موقعیت خود را تنظیم می‌کند.
جمع‌بندی
همان طور که در مطالب بالا به آن اشاره شد، هر فناوری دارای مزایا و معایبی می‌باشد، و از آن رو که این فناوری بسیار جدید و بروز است، باید منتظر باشیم و ببینیم در صورت استفاده با چه محدودیت‌هایی ممکن است مواجه شویم. سوالی هم که برای اکثر افراد به وجود آمده، این است که آیا در هنگام استفاده، احتمال پارازیت وجود دارد یا خیر، که در پاسخ به این سوال تا زمان راه‌اندازی و استفاده از آن نمی‌توان هیچ اظهار نظری داشت.
بر اساس گفته‌های موجود در سایت اصلی اینترنت استارلینک، اکثر مشتریان این اینترنت ماهواره‌ای تا اواخر سال ۲۰۲۲ و اوایل سال ۲۰۲۳ می‌توانند از آن بهره ببرند. دلیل به تاخیر افتادن تولید و خرید استارلینک، کمبود سیلیکون بوده است. امروزه حدود ۱۲ کشور مشتری این اینترنت هستند، و تقریبا به ۹۰۰ هزار مشتری خدمات خود را ارائه می‌دهد. به احتمال زیاد تا پایان سال ۲۰۲۳ خرید این اینترنت امکان‌پذیر بوده، و اکثر نقاط کره زمین به اینترنت شرکت ایلان ماسک دسترسی خواهند داشت.
سعی کردیم در مطالب بالا شما را با شرکت اسپیس‌ایکس و اینترنت ماهواره‌ای استارلینک آشنا کنیم. احتمالا در آینده‌ای نه چندان دور کل دنیا از این سرویس اینترنت استفاده کرده، که امیدواریم در ایران هم مورد استفاده قرار گیرد.